Felsefe ve teori

Çeviri sorunsalı üzerine

„... Tek dilli anlamların çözümleyici açıklamaları bir sözlükte veya karşılaştırmalı sözcükbilimde bulunabilir; fakat bir çeviri sözlük veya sözlükbilimsel araştırma değil, önceden belirlenmiş bir içerikle başka bir dilde konuşmadır. Bu süreç içinde kaynak dilin anlamları ilkin, anlambilimsel aşamada işlev görür, ancak metnin anlatmak istediği anlaşıldıktan sonra bunlar bir kenara bırakılır, çünkü çeviri sürecinin kendisi olan sonraki tanımlama aşamasında, aynı anlamı hedef dilde sağlayacak olan tanımlamaları bulmak söz konusudur: Anlam 1’den Anlam 2’ye giden doğrudan bir çizgi yoktur: Anlambilimsel aşamada çevirmen kaynak dildeki bir metni anlayan („kod çözen") konuşmacı gibi davranır, tanımlama aşamasında ise hedef, dildeki bir metni üreten („kodlayan“) konuşmacı gibi davranır; aradaki tek fark, ifade edilecek içeriğin kendisine bütün ayrıntıları ile birlikte verilmiş olmasıdır. ..." 1

Biraz zorlayarak böyle bir yaklaşımın çevirinin büyük sorunsalına minik bir model oluşturduğu söylenebilir. Ancak bu sorunsal her zaman ve böylesine katı ve isabetli değildir.
Hiçbir standardın tek başına iyi bir çeviriyi yaratamayacağı ve her çevirinin ancak çevirmeni kadar iyi olabileceği doğrudur. Ancak standartlar saydam örgütsel ön koşulları yaratıp bütün çalışma süreçlerini düzenleyerek iyi çeviriler için uygun çerçeve koşulları yaratabilirler. Genel kalite standardı DIN EN ISO 9001:2008'i ve Çeviri hizmetleri ve hizmet gerekleri standardı DIN EN 15038'i esas alarak kendi ilkelerimizi ve çözümlerimizi oluşturduk. Bu bağlamda proje yönetimine özel bir rol düşmektedir. Proje yönetimi, müşterinin talimat ve tercihlerinin yanı sıra hem kaynak metnin analizinin (proje hazırlığı) hem hedef dilin kurallarıyla kültürel özelliklerin dikkate alınmasını (temel çeviri süreci) kapsar.


1 ÇEVİRİ TEORİSİNDE YANLIŞ VE DOĞRU SORULAR
Eugenio COSERIU
Tübingen Üniversitesi
(Yayın: L. Grähs, G. Korlén, B. Malmberg (yayıncı),
Theory and Practice of Translation, Bern - Frankfurt/Main - Las Vegas, S. 17-32;
Basım: Çeviri Bilimi, yayıncı: W. Wilss, Darmstadt 1981, S. 27-47)

 Yukarı